Wprowadzenie do okresów warunkowych (conditionals)

W języku angielskim występują tzw. zdania warunkowe, a więc zdania typu jeżeli stanie się X, to nastąpi Y, albo gdyby A to B, itp. Można je podzielić na kilka różnych grup:

I. Zero Conditional

- Wypowiedzi o charakterze prawd ogólnych
(1)
If you heat snow, it melts.
Jak podgrzejesz śnieg, roztopi się.

II. First Conditional

- Wypowiedzi opisujące warunek prawdopodobny do zrealizowania w przyszłości, i sytuację, która nastąpi przy zrealizowaniu tego warunku:
(2)
If I am late, my boss will yell at me.
Jak się spóźnię, szef mnie skrzyczy.

III. Second Conditional

- Wypowiedzi opisujące warunek teoretycznie możliwy do zrealizowania obecnie i sytuację, która miałaby teraz miejsce, gdyby warunek występował:
(3)
If I were a rich man, I would buy a yacht.
Gdybym był bogaty, kupiłbym jacht.

IV. Third Conditional

- Wypowiedzi opisujące warunek nieprawdopodobny i sytuację, która miałaby kiedyś miejsce, gdyby warunek wystąpił:
(4)
If I had phoned her, she would not have gone to the theater.
Gdybym do niej (wtedy) zadzwonił, nie poszłaby (wtedy) do teatru.

V. Mixed Conditional

- Wypowiedzi opisujące warunek nieprawdopodobny i sytuację, która następowałaby obecnie, gdyby warunek wystąpił lub warunek możliwy ogólnie i sytuację, która miałaby kiedyś miejsce przy tym warunku:
(5)
If I had taken my umbrella, I would not get wet now.
Gdybym (wtedy) wziął swój parasol, nie zmókłbym teraz.
(6)
If you were not so stupid, you would not have phoned her.
Gdybyś nie był taki głupi, nie zadzwoniłbyś (wtedy) do niej.

We wszystkich zdaniach warunkowych wyróżnić możemy część określającą warunek, w powyższych przykładach następującą po słowie ‘if’ np.:
If...
...you heat snow,
...I am late,
...I were a rich man,
...I had phoned her,

Druga część zdania to część główna, opisująca sytuację wynikającą z warunku, w powyższych przykładach występująca po przecinku np.
...it melts.
...my boss will yell at me.
...I would buy a yacht.
...she would not have gone to the theater.

Kolejność części zdania warunkowego jest dość dowolna i ma wpływ przede wszystkim na emfazę wypowiedzi. Jeżeli zdanie zaczyna się od części głównej, przed ‘if’ nie stawia się już przecinka, np.
(7)
My boss will yell at me if I am late.

W zdaniach warunkowych użycie ‘if’ jest dość częste, ale używa się także innych łączników, o podobnym znaczeniu, m.in.:

(8) When(ever) you come, I leave.
Gdy tylko ty przychodzisz, ja wychodzę.

(9) Suppose/supposing (that) I am late, my boss will be angry at me.
Jeżeli się spóźnię, szef będzie na mnie zły.

(10a) Provided/providing (that) you give me the book back tomorrow, you can borrow it.
(10b) You can borrow the book on condition (that) you give it back tomorrow.
Jeśli oddasz mi książkę jutro, możesz ją pożyczyć.

(11) Imagine (that) I was rich – I would buy a yacht then!
Gdybym był bogaty – kupiłbym sobie wtedy jacht!

(12) As/so long as you do not damage the book, you can keep it.
Jak długo nie uszkodzisz książki możesz ją trzymać.

(13) But for the warning in my heart your advice would seem wise.
Gdyby nie ostrzeżenie płynące z serca, twoja rada wyglądałaby na mądrą.

(14a) Unless you start learning for the exam you will not pass it.

(14b) You must start learning for the exam, otherwise you will not pass it.
Jeżeli nie zaczniesz się uczyć do egzaminu, nie zdasz go.